Câu chuyện được diễn ra vào cuối năm 1963, tại hợp tác xã Lỗ Khê, huyện Đông Anh ( TP.HN ), Open một trào lưu sôi sục và độc lạ. Đó là cuộc hoạt động toàn thể nhân dân tích cực tham gia “ Cần – Kiệm ” thiết kế xây dựng hợp tác xã.
Độc đáo vì mỗi mái ấm gia đình, mỗi cá thể đều lên kế hoạch đơn cử về tiêu tốn. Các đảng viên phân công nhau về từng tổ để hoạt động bà con. Thiếu vốn thì dựa vào dân để vay chứ không ỷ vào Nhà nước. Từng đoàn viên bàn nhau bỏ những việc tiêu tốn chưa thiết yếu để góp cho hợp tác xã. Noi gương những anh chị mần nin thiếu nhi cũng rủ nhau đi bắt cua, hái rau, bán gà vịt do mình tăng gia để giúp cha anh. Đặc biệt những cụ già xung phong đi đầu đóng được 400 đồng cho xã.
Cuộc hoạt động tiết kiệm ngân sách và chi phí này đã mang lại số vốn “ Khổng lồ ” là 15 nghìn đồng so với 240 đồng vốn khởi điểm của hợp tác xã. Bằng số tiền tiết kiệm ngân sách và chi phí, xã đã mua được 10 con trâu, 350 con lợn giống và 3.000 đồng giống khoai tây thời vụ, khu công trình thủy lợi triển khai xong trong 5 tháng ( chứ không phải là 3 năm ). Biến 200 mẫu ( chứ không phải là 48 mẫu ) một vụ bấp bênh thành 2 vụ …
Ngày 18-01-1964, trên báo Nhân dân, Hồ quản trị đã sang chảnh viết một bài báo tên là : “ Gương tốt của người trẻ tuổi Lỗ Khê ” : Tết vui tươi và tiết kiệm chi phí, ca tụng trào lưu của nhân dân trong xã. Bài báo được ký dưới bút danh “ Trần Lực ” là bút danh hay dùng của Bác. Với ý thức ủng hộ ý tưởng sáng tạo, Bác viết : “ Dưới sự chỉ huy của chi bộ Đảng, xã Lỗ Khê ( ngoài thành phố TP.HN ) đã đặt kế hoạch làm cho Tết năm nay vui tươi và tiết kiệm ngân sách và chi phí. Các chi đoàn Thành Phố Hà Nội và nhiều tỉnh khác như Hải Phòng Đất Cảng, Sơn Tây, Nghĩa Lộ, Thái Nguyên … đều nhiệt huyết nhận thi đua với Lỗ Khê … Hoan hô ý tưởng sáng tạo tốt của người trẻ tuổi ! Chúng ta – những người cha mẹ, cô bác – cũng cần phải thiết thực ủng hộ trào lưu đó … Vì sao người trẻ tuổi Lỗ Khê là người đề xướng trào lưu tiết kiệm chi phí này ? Bởi vì họ có kinh nghiệm mới lạ và thiết thực.
Hai tuần sau khi bài báo của Hồ quản trị đăng trên trang nhất báo Nhân dân, Lỗ Khê đón tết trong một không khí ấm cúng, vui mừng, hứng khởi của người dân trước những thành tựu nông nghiệp vừa đạt được. Mùng một tết, vừa hửng sáng, những mái ấm gia đình đang sửa soạn cỗ bàn, bổng từ nhà bà Nga, ở đầu làng có tiếng reo : B … a … c về ! Bác … Hồ … về ! Cái tin Hồ quản trị về thoáng cái được cả làng biết đến bởi những tiếng reo hò náo nức. Tất cả xã viên, từng nhà đều bỏ lỡ việc làm chạy đổ xô ra đường đón Bác.
Thật kỳ diệu, thật kinh ngạc, Bác trong bộ áo ka ki quen thuộc, đôi mắt rất sáng, chòm râu hiền hậu, đội chiếc mũ vải mùa đông, chậm rãi đi bộ trong làng như một lão nông lâu lắm mới có dịp về thăm xóm cũ.
Bác đi thăm 1 số ít mái ấm gia đình, mừng tuổi những cụ, những cháu rồi mời toàn thể xã viên cùng Bác ra sân đình để Người chúc tết và chuyện trò. Sau khi hỏi thăm sức khỏe thể chất của những cụ, Bác hỏi:
– Các cụ, những cô, chú, những cháu có biết vì sao Bác về đây không?
– Thưa Bác, có ạ ! Vì xã thực hành thực tế tiết kiệm ngân sách và chi phí ạ!
– Thế tiết kiệm chi phí là gì?
– Thưa Bác là không tiêu tốn lãng phí ạ!
Bác Hồ cười vui rồi nói :
– Bà con Lỗ Khê ta thực hành thực tế cần kiệm như vậy là tốt. Cần là xã viên bỏ nhiều sức lực lao động ra để làm thủy lợi, khoanh vùng phạm vi chống úng, cấy tăng vụ, thâm canh tăng hiệu suất, có nhiều lương thực vừa nâng cao đời sống, vừa góp phần không thiếu cho Nhà nước, chi viện cho miền Nam. Kiệm là chống tiêu tốn lãng phí trong tiêu tốn, để dành vốn cho sản xuất, thiết kế xây dựng hợp tác xã. Có tiết kiệm chi phí thì đời sống mới cao lên được, mới góp phần cho miền Nam được nhiều hơn. Đồng bào có chấp thuận đồng ý thế không ?
– Thưa Bác, có ạ !
Bác nhắc nhở nhân dân : Ở hợp tác xã ta hiệu suất chưa cao vì thủy lợi làm chưa tốt, việc đắp đê khoanh vùng không nên lê dài, phải dứt điểm trong 6 tháng. Chăn nuôi chưa tốt. Bác vào làng thấy còn ít lợn và lợn rất nhỏ. Phải chăn nuôi nhiều hơn, tốt hơn. Trồng cây còn kém, phải tích cực hưởng ứng Tết trồng cây làm cho làng xóm xanh tươi mát mẻ. Trong cây xanh, vẫn độc canh cây lúa, như thế chưa tốt. Nên trồng thêm màu, chế biến màu. Những việc ấy bà con có làm được không ? Mọi người cùng đáp : Thưa Bác, làm được ạ !
Bác chỉ hai câu thơ kẻ trên tường đình và khen hay :
“ Đón xuân mở hội làm giàu
Mừng xuân cần kiệm lúa màu tốt tươi ”
Bác Hồ hỏi tiếp :
– Năm nay đồng bào ăn tết tiết kiệm ngân sách và chi phí nhưng có vui không ?
– Thưa Bác, vui lắm ạ ! .
Bác cười chúc đồng bào ăn tết thật vui tươi rồi đề xuất tổng thể cùng hát bài kết đoàn. Bác giơ tay bắt nhịp, từ sân đình, tiếng hát làm không khí ấm lại, xua tan giá rét. Mùa xuân đang về. Làng xóm Lỗ Khê chưa khi nào có một mùa xuân vui như vậy .
Từ ngày đó, noi gương Lỗ Khê, hàng chục Đảng bộ, hàng trăm chi đoàn hợp tác xã, nhà máy sản xuất, xí nghiệp sản xuất, cơ quan đoàn thể trên miền Bắc đã tổ chức triển khai những cuộc hoạt động người dân thi đua cần, kiệm theo niềm tin Bác dạy. Lỗ Khê trở thành lá cờ đầu của trào lưu tiết kiệm ngân sách và chi phí để cả nước học tập. Bốn mươi ba năm trôi qua, làng xóm đã đổi khác nhiều kể từ ngày Bác về thăm. Nhưng bài học cần kiệm của Hồ quản trị vẫn đinh ninh trong lòng mỗi người dân .
Ý nghĩa câu chuyện:
Câu chuyện trên đã bộc lộ rõ nét hai đức tính cần kiệm mà người dân Lỗ Khê học được từ Bác, đồng thời bộc lộ ý thức tự giác, tự lực không trông chờ vào nhà nước của người dân Lỗ Khê .
Bài học kinh nghiệm:
Trong đời sống muốn cải tổ đời sống của bản thân, yên cầu bản thân mỗi người tất cả chúng ta phải biết siêng năng cần cù lao động, biết cách tiêu tốn hài hòa và hợp lý, tích góp từ cái nhỏ để có cái lớn, bản thân phải tự hoạt động không trông chờ vào người khác .